Gebelikte Demir ve Vitamin Kullanımı
Folik asit: Üreme çağındaki tüm kadınların günde 400 µg folik asit alması gerekmektedir. Eğer hasta rutin folik asit desteği almıyorsa bile gebelik planladığında 3 ay önceden folik asit almaya başlamalıdır. Folik asitin özellikle 5-7. gebelik haftaları arasında alınması önemlidir. Çünkü bu dönemde ileride omurgayı oluşturacak olan nöral tüp kapanır. Folik asit eksikliği olan gebelerde nöral tüp kapanmayabilir ve bebeğin omurgasında açıklık oluşur. Bu, ciddi bir problemdir ve bebekte bedensel ve zihinsel engele sebep olur. 12. haftaya kadar folik asit kullanımı yarık damak, dudak sıklığını da azaltabilir. Bazı durumlarda (diyabet, anti-epileptik ilaç kullanımı, MTFR heterozigotluğu, daha önce nöral tüp defektli çocuk doğurma hikâyesi, çoğul gebelik) folik asiti yüksek doz (4 mg) almak gerekir.
Multivitamin: 12 haftadan sonra eğer gebe güzel beslenebiliyorsa, her türlü gıdadan düzenli olarak tüketebiliyorsa rutin vitamin desteğine gerek yoktur. Bazı özel durumlarda (sigara kullanımı, çoğul gebelik, epilepsi ilaçları kullanımı, diyabet, MTFR heterozigotluğu) prenatal vitamin vermek gereklidir. 12. gebelik haftasından sonra tüm gebelerin vitamin alması gerekmez ancak mutlaka demir desteği alınmalıdır. Yeterince güneş almayan ortamlarda çalışan kadınlarda ve kapalı giyinenlerde D vitamini eksikliği görülebilir. Bu gebelerde D vitamini seviyeleri ölçülerek D vitamini desteği verilebilir.
Demir: Gebe bir kadının günlük 40-60 mg elementer demire ihtiyacı vardır. Demir eksikliği olan hastalarda destek günlük 100-120 mg elementer demir olmalıdır.
Demir gebelik boyunca ve doğumdan sonra 1-3 ay daha alınmalıdır. Eğer ciddi demir eksikliği varsa ağızdan yüksek doz veya parenteral (damardan) demir vermek gerekebilir. Akdeniz anemisi, orak hücreli anemi taşıyıcılığı gibi durumlardaki anemi demir eksikliğine bağlı değildir. Bu durumlarda demir takviyesi önerilmez. Demir ilaçlarının bazen ishal veya kabızlık gibi hastayı rahatsız eden etkileri olabilir. Böyle durumlarda hastanın kan sayımı yeterli ise tedaviye bir süre ara verilebilir veya ilaç değişikliğine gidilebilir.
Kalsiyum ve magnezyum: Kalsiyum ve magnezyumun doğal kaynaklardan alınması önerilir. Günde 2 büyük bardak süt veya 2 büyük kâse yoğurt günlük kalsiyum ihtiyacını karşılamak için yeterlidir. Yeşil yapraklı sebzeler, bazı baharatlar, çilek ve muz magnezyumdan zengindir. Yeterli beslenemeyen veya yeterli beslenmeye rağmen krampları olan hastalara kalsiyum ve magnezyum takviyesi verilebilir.
Omega-3: Omega-3 yağ asitleri bebeğin beyin ve göz gelişimi için önemlidir. Hayvansal ve bitkisel kaynaklardan elde edilebilir. Gebelerin haftada 1-2 kez balık yemesi ile yeterli omega-3 alınabilir. Levrek, çupra, istavrit gibi balıklar tüketilebilir. Ancak derin denizlerde yaşayan ton ve kılıçbalığı gibi balıklar cıva ile kirlenebildiğinden bunların tüketilmesi önerilmez. Ceviz omega-3’ten zengin bir besindir. Eğer gebeler balık tüketemiyorsa doktorunun önereceği bir balıkyağını alabilir.
